Dankbaarheid: waarom het meer is dan een mooi gevoel (en wat het met je doet)

Sandrijn
11 sep
3 minuten om te lezen

We kennen allemaal het warme gevoel van dankbaarheid: dat korte, heldere moment waarin iets — een klein gebaar, een uitzicht, een gesprek — even alles lichter maakt. Maar dankbaarheid is niet alleen prettig om te voelen. De laatste jaren laat onderzoek steeds duidelijker zien dat dankbaarheid meetbare effecten heeft — op onze mentale en lichamelijke gezondheid én op onze relaties en gemeenschappen. Hieronder licht ik de belangrijkste inzichten toe, met een paar praktische ideeën om dankbaarheid dagelijks te oefenen.

Wat de wetenschap zegt

Dankbaarheid verbetert je mentale welzijn. Steeds meer onderzoeken tonen aan dat dankbaarheidsinterventies (zoals een dagboek of korte oefening) leiden tot meer positieve gevoelens en minder symptomen van angst en depressie. Deze effecten zijn klein tot middelgroot, maar consistent in veel studies.
Dankbaarheidsprogramma’s werken — ook in Nederland. Onderzoek van o.a. de Universiteit Twente laat zien dat gestructureerde dankbaarheidstrainingen van enkele weken het mentaal welbevinden verbeteren en de veerkracht vergroten. Sommige effecten bleven maanden later nog zichtbaar.
Dankbaarheid versterkt verbondenheid. Nederlandse steekproeven laten zien dat dankbaarheid samenhangt met minder eenzaamheid, juist doordat het relaties verdiept en pro sociaal gedrag stimuleert.
Lichamelijke voordelen. Verschillende onderzoeken koppelen dankbaarheid aan betere slaap, minder stress en soms zelfs aan gunstige biologische indicatoren (minder ontsteking, betere hartslagregulatie).

Dankbaarheid en mindfulness

In mindfulness oefenen we om met open aandacht aanwezig te zijn bij wat er nu is, zonder oordeel. Dankbaarheid sluit daar prachtig op aan. Jon Kabat-Zinn (de grondlegger van de MBSR trainingen) noemt dankbaarheid een natuurlijke uitkomst van mindful leven: als we vertragen, stilstaan en bewust ervaren, ontstaat er vaak vanzelf een gevoel van waardering voor de kleine dingen. Denk aan het geluid van regen, een vriendelijk woord of de geur van versgebakken brood.

Dankbaarheid kan dus gezien worden als een verdieping van mindfulness: het gaat niet alleen om aanwezig zijn in het moment, maar ook om dat moment te omarmen en te erkennen dat er al veel is om dankbaar voor te zijn.

Wat betekent dit voor jou en je omgeving?

Dankbaarheid is geen zweverig trucje: het is een eenvoudige gewoonte die je mentale veerkracht vergroot. Zelfs korte oefeningen van een paar minuten per dag kunnen al effect hebben. Voor organisaties en gemeenschappen betekent dit dat een cultuur van waardering en dankbaarheid stress kan verminderen en verbinding kan versterken.

vrouwen houden handen vast — Dankbaarheid brengt verbinding

Praktische oefeningen

De drie-dingen oefening (1–3 minuten): schrijf elke avond drie dingen op waar je die dag dankbaar voor bent.
Dankbaar ademen (1 minuut): leg een hand op je hart. Adem diep in en denk aan iets of iemand waarvoor je dankbaar bent. Adem uit en laat dat gevoel zich verspreiden door je hele lichaam. Herhaal dit drie keer.
Dankbaarheid delen (5 minuten): stuur iemand een kort berichtje van waardering. Dat versterkt jullie band én je eigen gevoel van welzijn.

Hoe je het kunt volhouden

Kies één oefening en doe die 2 weken consequent. Onderzoek laat zien dat regelmaat belangrijker is dan intensiteit.
Combineer het met wandelen of natuur: buiten oefenen maakt het gemakkelijker en krachtiger.
Oefen samen: dankbaarheid delen vergroot de impact.

Benieuwd naar hoe we bij Soulpower samen oefenen? Meer informatie over onze mindfulwandelcursussen en mindfulnesstraininingen vind je hier!